Tutuklu Katalan siyasilere af çıkarıldı: İspanyol siyaseti iki parça halinde yeni bir denge arıyor

İspanya’nın doğusundaki Katalonya bölgesinde yürürlükteki yasaları çiğneyerek yapılan bağımsızlık referandumu 9 Katalan liderin cezaevine atılmasıyla sonuçlandı. Ayrılıkçı girişimleri nedeniyle hüküm giyen ve 39 aydır tutuklu olan Katalan liderler, hükümetin çıkardığı kısmi af ile serbest bırakıldı. Bu olay, İspanyol siyasetindeki bölünmeyi daha da derinleştirdi. İspanya’da 2012’den bu yana derinleşen ve yasa dışı yollarla yapılan iki bağımsızlık referandumu (9 Kasım 2014 ve 1 Ekim 2017) ile ülkenin en büyük sorunu haline gelen Katalonya’daki ayrılıkçı girişimler, siyasi dengeleri de değiştiren en büyük unsur oldu.

Ülkede 2018’den bu yana aktif olarak siyaset içinde yer alan aşırı sağ görüşlü Vox partisinin, 2015’te ilk katıldığı genel seçimlerde aldığı yüzde 0,23’lük oy oranının Kasım 2019 seçimlerinde yüzde 15,09’a çıkmasında da Katalonya sorunu en büyük rolü oynadı.

Af kararını AA muhabirine değerlendiren, ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisinden (PP) Senatör Pilar Rojo Noguera ve koalisyon hükümetinin küçük sol ortağı Unidas Podemos’un milletvekili ve meclisteki konfederal grubu başkanı Jaume Asens’in açıklamaları, Katalonya sorunuyla ilgili İspanyol siyasetindeki bölünmenin ne kadar derin olduğunu bir kez daha gösterdi.

“Affın, İspanyol anayasasına, güçler ayrılığına ve hukuk devletine karşı çok ağır bir siyasi karar olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca bunun hiçbir şeyi çözmeyeceği kanısındayız” diyen Noguera, affın, Katalonya’daki bağımsızlık girişimlerindeki mevcut durumu yatıştırmayacağı gibi daha da derinleştireceğini ifade etti.

Noguera, hükümetin savunduğu gibi, af kararının Katalonya’da birlikte yaşam ve uzlaşı için değil, azınlık koalisyon hükümetinin iktidarda kalmayı garanti etmesi için alındığını söyleyerek, şu değerlendirmede bulundu:

BAŞKA BÖLGELERE YAYILMA RİSKİ

“Sorunun çözümü yasaları çiğnemekten, mahkeme kararlarını uygulamamaktan geçmez. Biz her zaman, ‘çözüm bu değil’ diye söylüyoruz çünkü kısmi bir af bağımsızlıkçı Katalanları memnun etmeyecektir. Onlar da zaten bu aftan memnun olmadıklarını, bundan sonra genel af ve kendi geleceğine karar verme hakkını, yani sonunda bağımsızlık istediklerini açıkladı. Ayrıca İspanya için çok zor bir durum, çünkü Katalonya’da olanların diğer bölgelere de yayılma riski var.”

Noguera’nın açıklamalarıyla bağlantılı şekilde Bask bölgesindeki ayrılıkçı EH Bildu partisinin lideri Arnaldo Otegi de dün yaptığı açıklamada, ETA mahkûmları için benzer bir affın çıkarılmasını istemişti.

Unidas Podemos partisinden Asens ise “Af, İspanya’nın geçmişindeki her türlü demokratik meşruluğa sahip bir karar. Zira gerek Avrupa Konseyi gerekse İspanyol meclisinde geçen hafta oy kullanan 190 milletvekili aftan yana olduğunu açıklamıştı. Bunun, hiçbir zaman şiddetle çözülmemesi gereken bir siyasi sorunun görüşülmesine başlamak için alınmış, geri dönüşü olmayan ve gerekli bir karar olduğunu düşünüyorum” dedi.

Katalan siyasetçilerin serbest kalmasıyla birlikte yeni bir dönemin başladığına işaret eden Asens, “Af bizim için, İspanya ile Katalonya arasındaki ilişkilerin iyileşmesi için bir umut penceresi, çünkü şu anda Katalanların yarısından fazlası İspanya’dan ayrılmak istiyor. Onlara, aşırı sağın dışında bir İspanya olduğunu göstermek gerekiyor. Zaman anlaşma ve diyalog zamanı” ifadelerini kullandı.
İspanyol halkının egemenliğini, affa karşı çıkan aşırı sağ ve sağ partilerin sempatizanlarının temsil etmediğine dikkati çeken Asens, meclisteki çoğunluğun ve Katalan halkının yüzde 80’inin af kararına destek verdiğini ileri sürdü.

AF: BİR İLK ADIM

İspanya’da meclisteki azınlığına rağmen, Bask ve Katalonya’daki ayrılıkçı partilerin dışarıdan desteğiyle Ocak 2020’den bu yana ülkeyi yöneten sol koalisyon hükümeti, Katalan sorununa karşı ilk adımı af çıkartarak attı.

Merkezi hükümet, Katalonya özerk hükümeti ile diyalog masasının oluşturulmasına katkı sağlaması amacıyla, tutuklu 9 Katalan siyasetçinin hapis cezalarını tamamen kaldırıp, bunun iptal edilmemesi için kişiye göre değişecek şekilde 3 ila 6 yılda ağır suç işlememeleri şartını koydu. Hükümet, söz konusu 9 Katalan liderin aktif siyasete hemen dönmemeleri için haklarındaki kamu görevinden men cezalarını da yürürlükte bıraktı.

Katalan siyasetçiler cezaevinden çıkar çıkmaz yaptıkları açıklamalarda, genel af, yasal referandum ve bağımsızlık mücadelelerine devam etme sözü verdi.

Katalonya sorunu, ülke ekonomisinin zarar görmesine, toplumda aşırıcılığın artmasına ve bölünmeye, aşırı sağın oylarını artırmasına, İspanya’nın yurt dışındaki imajının olumsuz etkilenmesine ve Avrupa Birliği’nde tartışmalara neden olan temel unsurların başında geliyor.

YENİ POSTA – MADRİD

FOTO: A.A.