Fransa’ya ağır suçlama: Mısır’ın “insan hakları ihlallerine göz yumdu”

Fransa’nın, silah satmak için Mısır’ın “benzeri görülmemiş insan hakları ihlallerine” 8 yıldır “göz yumduğu” öne sürüldü.

Araştırmalarıyla bilinen Disclose internet sitesinin onlarca gizli belgeye dayandırdığı özel haberinde, “Sistematik işkence, keyfi infazlar, nüfusun yoğun gözetimi, 8 yıldır Mareşal Abdulfettah el-Sisi Mısır’da terör estiriyor. (Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı) François Hollande ve (Fransa Cumhurbaşkanı) Emmanuel Macron, benzeri görülmemiş baskılara rağmen sessiz kalmayı tercih etti. Halbuki her iki cumhurbaşkanı bu rejimin uyguladığı infazlar konusunda her gün uyarıldı. Elysee Sarayı, Mısır diktatörlüğün uyguladığı benzeri görülmemiş baskılarına 8 yıldır göz yumuyor” ifadesi kullanıldı.

Söz konusu habere göre, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin Temmuz 2013’te darbeyle iktidarı ele geçirmesinin ardından ABD ve Avrupa Birliği (AB) Ağustos 2013’te Mısır’a silah teslimatlarını askıya alırken, dönemin Fransa Başbakanı Jean-Marc Ayrault Mısır’a askeri zırhlı araçların üretimi için gerekli ekipmanları gönderme karar aldı.

27 Ocak 2019 tarihli gizli belgeye göre Fransa, Kasım 2013-Şubat 2014 döneminde Mısır’a Renault Trucks markalı 138 askeri zırhlı araç sattı ve ödemesi Birleşik Arap Emirlikleri tarafından yapıldı.

Fransız Naval Group, Fransız devletinin onayıyla Nisan 2014’te Mısır’a 950 milyon avro değerinde 4 savaş gemisinin satışını içeren anlaşma imzaladı.

Sisi, 26 Kasım 2014’te Fransa’ya ilk kez devlet ziyareti gerçekleştirdi ve dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande ile Elysee Sarayı’nda görüştü. Hollande, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada “silah satışlarına ve Mısır’daki baskılara değinmeden” Fransa’nın Mısır’ın “güçlü ortağı” olması gerektiğini söyledi.

Ardından Hollande yaptığı açıklamada, 12 Şubat 2015’te Mısır’a 5,6 milyar avro karşılığında 24 Rafale tipi savaş uçağı sattıklarını belirterek, “Bu uçaklar Mısır’a güvenliğini güçlendirmesini ve bölgede istikrarı sağlanması konusunda tüm rolünü oynamasını sağlayacak” ifadesine yer verdi.

Mısır’da 14 Mayıs 2016’da 150’den fazla kişi “rejim karşıtı” gösterilere katıldığı gerekçesiyle hapis cezalarına çarptırılırken, dönemin Başbakanı Manuel Valls, 1 Haziran 2016’da 25 askeri zırhlı aracın Mısır’a gönderilmesine “gizlice” onay verdi. Birleşmiş Milletlerin (BM) 12 Mayıs 2017’de Mısır’ın cezaevlerinde sistematik şekilde mahkûmlara işkence uygulandığına yönelik rapor açıklarken, Elysee Sarayı’na ait belgeye göre Cumhurbaşkanı Macron, 30 Mayıs 2017’de Mısır’ın Minya kentinde düzenlenen terör saldırısının ardından Sisi ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Bu görüşmede Sisi askeri alanda ek yardım talep etti. Macron, buna karşılık Fransa Savunma ve Dışişleri Bakanlarının gelecek günlerde bu konuyu görüşmek üzere Mısır’ı ziyaret edeceğinin sözünü verdi. Fransa Savunma ve Dışişleri Bakanları, 6-8 Haziran 2017’de Mısır’a gerçekleştirdiği ziyaretlerde mevkidaşlarına Fransa’nın Mısır ile ilişkilerini güçlendirmek istediklerini vurgularken, Paris yönetimi, 22 Eylül 2017’de Mısır’a ilk savaş gemisini teslim etti.

Ekim 2017’de Fransa’yı ziyaret eden Sisi, Macron ve dönemin İçişleri Bakanı Gerard Collomb ile görüştü. Collomb, Sisi’nin Mısır’ın iç güvenliğini sağlamak için talep ettiği Fransız silahlarına ilişkin, “İşbirliği alanları düşünülebilir” dedi.

Macron yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Sisi’ye 4 Nisan 2018’de gönderdiği mektupta, “Fransa, ihtiyaçlarınıza ve beklentilerinize karşı duyarlı olacak” ifadesini kullandı.

Fransa’nın Kahire Büyükelçisi Stephane Romatet, 18 Nisan 2018’de Elysee Sarayı’na yazdığı yazıda, Mısır’da son aylarda hak ve özgürlüklere saygının ihlal edildiğini belirtti. Romatet, terörle mücadele adı altında idamların arttığını, azınlıklara yönelik saldırılar gerçekleştiğini, sivil toplum kuruluşlarının yasa dışı infazlarına tepki gösterdiğini kaydetti.

Ancak buna rağmen 28 Nisan 2018’de Mısır’a giderek Sisi ile görüşen Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, yeniden cumhurbaşkanı seçilmesi dolayısıyla Sisi’yi tebrik etti ve ikinci cumhurbaşkanlığı döneminin başarılı geçmesi için Sisi’ye yardım edeceklerini vurguladı. Romatet, 22 Mayıs 2018’de Macron’a Sisi’ye verilen bir isim listesindeki hiçbir tutuklunun serbest bırakılmadığını bildirirken, Sisi 2 Temmuz 2018’de Le Drian’in doğum günü hediyesi dolayısıyla pasta kesti.

Fransa, Mısır’ın “insan hakları ihlallerine” ilişkin bilgilendirilmesine ve buna ilişkin uluslararası raporların açıklanmasına rağmen 2019, 2020 ve 2021’de askeri desteğini sürdürdü. Paris yönetimi, 4 Mayıs 2021’de Mısır’a 3,95 milyar avro değerinde 30 Rafale tipi savaş uçağı sattı.

FRANSIZ MİLLETVEKİLİ AİHM’E BAŞVURACAK

Bu konuda Disclose medya kuruluşunun France 2 televizyonunda yayın yapan “Complement d’Enquete” programıyla yaptığı ortaklaşa belgeselde, Fransa Askeri İstihbarat Direktörlüğüne (DRM) ait 22 Ocak 2019 tarihli belgede Fransa’nın sağladığı istihbarat desteğiyle Mısır’ın Libya’nın sınırında düzenlediği “Sirli” adlı operasyon kapsamında sivillere yönelik hava saldırıları gerçekleştirdiği yazdığı belirtildi.

Bu belgesele konuşan Fransız milletvekili Sebastien Nadot, bu konuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuracağını söyledi. Nadot, ortaya çıkan bu bilgi ve belgeler karşısında hiçbir şey yapmadan duramayacağını ve harekete geçeceğini kaydetti.

BM’nin eski Raportörü Agnes Callamard, “Fransa, Mısır’a askeri destek sağlıyor. Mısır bu desteği yasa dışı eylem için kullanıyor. Uluslararası hukuk açısından keyfi veya yargı dışı infaz söz konusu. Yasadışı eylem konusunda hiçbir şüphe yok. Fransa, devlet olarak bunların bilgisine sahip. (Fransız) hiyerarşisi bu misyonun neden olduğu sorunların bilincine varması gerekiyordu” diye konuştu.

Fransız mahkemelerine ve AİHM’e bu konuda başvurulabileceğine dikkati çeken Callamard, “Şu anda en büyük insan hakları ihlalleri terörle mücadele adı altında gerçekleşiyor. Umarım insanlar bunun farkına varır ve hareket eder” ifadesini kullandı.

“OPERASYONDA SADECE SİVİLLER ÖLDÜRÜLDÜ”

Disclose internet sitesinin Elysee Sarayı, Savunma Bakanlığı ile Askeri İstihbarat Direktörlüğüne (DRM) ait gizli belgelere dayandırdığı 22 Kasım tarihli özel haberine göre, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, 25 Temmuz 2015’te savunma bakanı olduğu dönemde Mısır’ın başkenti Kahire’ye gerçekleştirdiği ziyarette Mısırlı mevkidaşı ile görüştü ve terörle mücadele kapsamında ülkenin Libya sınırında “Sirli” adı verilen operasyonun düzenlenmesine karar verildi.

Operasyon kararı gizli alınıp, herhangi resmi anlaşma imzalanmazken, Fransa, Şubat 2016’da başlayan operasyona ilişkin Mısır’la istihbarat bilgilerini paylaştı. Operasyonda görevli Fransız kuvvetler, Mısır’ın Fransa’nın verdiği bilgilerle teröristleri değil uyuşturucu kaçakçılığıyla suçlanan sivil vatandaşları hedef aldığını üst makamlarına bildirdi.

Disclose internet sitesine konuşan, operasyonda görev yapan ve ismi açıklanmayan bir yetkili, “Operasyonda sadece siviller öldürüldü. Teröristler (operasyonun yapıldığı) bölgede değildi. Onlar daha çok ülkenin kuzeybatısında Sina bölgesinde bulunuyordu” ifadesini kullandı.

Habere göre, Fransız ordusunun Mısır’da 2016-2018’de sivillere yönelik en az 19 saldırıda sorumluluğu bulunuyor ve bu saldırılarda yüzlerce sivil hayatını kaybettiği belirtiliyor.

YENİ POSTA – PARİS

FOTO: AA