En kalabalık eyalette Yeşiller için büyük zafer: Berlin’de de dengeler değişir mi?

Eyalette muhalefette olan sosyal demokratlar hüsrana uğradılar. 1947’den bu yana en kötü seçim sonucunu aldılar. Seçimde müthiş bir başarı yakalayan Yeşiller ise oy oranını üç kat artırdı. Yeşiller için büyük bir zafer. Bu çıkışın Berlin üzerindeki etkileri ne olacak?

Almanya’da 16 eyaletten biri Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’nde pazar günü eyalet meclisi seçimi yapıldı. Eyalet meclisinin 195 üyesi seçildi. Eyaleti yöneten koalisyonun büyük ortağı merkez sağ hristiyan demokratlar oy oranını artırdı. Seçimden daha birkaç hafta önce imkânsız görünen şeyi başardı. Sosyal demokratların yüzde 11 gerisinden gelip yüzde 5 önüne geçtiler. Oyların yüzde 15’inden fazla bir değişiklik. Bu, neredeyse hiç kimsenin inanmadığı bir başarıdır.

Koalisyonun küçük ortağı liberaller (FDP) büyük çapta oy kaybetti. En büyük kaybedenlerden biri. Bu fiyaskodan sonra, Liberaller çok hızlı bir şekilde sebepleri araştırmaya başlamalı. İki parti, eyaleti bir beş yıl daha yönetmek için çoğunluğu kaybetti. Sandalye dağılımı şöyle oldu. Hıristiyan demokratlar 76, sosyal demokratlar 56, Yeşiller 39, Liberaller (FDP) 12, Almanya için Alternatif AfD) 12.

Eyalette muhalefette olan sosyal demokratlar da büyük çapta oy kaybetti. Hüsrana uğradılar. 1947’den bu yana en kötü seçim sonucunu aldılar. Seçimde müthiş bir başarı yakalayan Yeşiller ise oy oranını üç kat artırdı. Yeşiller için büyük bir zafer. 

Aşırı sağcı parti (AfD), kıl payı da olsa, meclise tekrar girdi maalesef. Sol Parti ise bir kez daha meclise girmeyi kaçırdı.

Almanya’da eyalet seçimleri genelde yerelde heyecan yaratır. Hükümetlerin başarısı yerel sorunları ile ölçülür. Seçim sonucunu genelde yerel liderlerin karizması ile yerel sorunlar belirler.

ÖZEL BİR EYALET

Ancak Kuzey Ren-Vestfalya 16 eyalet arasında özel bir konuma sahip. Önemli bir eyalet. Almanya’da yaklaşık 83 milyon nüfusun yaklaşık 18 milyonu bu eyalette yaşıyor. Nüfus açısından en büyük eyalet. Almanya’daki toplam 61 milyon civarındaki seçmenin 13 milyonu da bu eyalette. Gerek nüfusun gerekse seçmenin yüzde 21’i bu eyalette. Türkiye ve Uyum Araştırmaları Merkezi Vakfı’ndan siyaset bilimci Caner Aver‘e göre, Almanya’da Türk kökenli 950 bin seçmen var. Bunların 277 bini KRV’de yaşıyor ki, bu da bu eyaletteki seçmenin yüzde 2,1’ine karşılık geliyor

Dolayısıyla bu eyaletteki seçim, her zaman ayrı bir heyecan yaratır. Bu eyaletteki seçimin sonucu federal siyasetin gidişatı için her zaman bir ipucu vermiş, yol gösterici olmuştur.

SCHRÖDER İÇİN DE YOLUN SONUYDU

Örnekler çok. Almanya’da Şansölye Gerhard Schröder başkanlığında Berlin’deki SPD-Yeşiller koalisyonunun çöküşünün işaret fişeği bu eyalette atılmıştı. 1966’dan beri bu eyaleti yöneten sosyal demokrat-yeşiller koalisyonu 2005’te seçimi kaybetmiş, yönetim merkez sağ Hıristiyan demokratlara (CDU) geçmişti. 2005’teki eyalet seçimlerini kaybettiğinde, bu, sosyal demokratlar için büyük bir şok olmuştu. O andan itibaren, Kuzey Ren-Vestfalya’daki seçim yenilgileri, sosyal demokratların düşüşünün bir sembolü olarak görülmeye başlanmıştı. Gerhard Schröder de zaten aynı yıl genel seçimi Angela Merkel’e karşı kaybetmişti.

Bu eyalette 2010 seçiminde yönetim tekrar sosyal demokratlara geçse de 2017’de merkez sağ Hıristiyan demokratlara karşı kaybettiler. Bu da Angela Merkel’in 2018’de dördüncü kez federal seçimini müjdeleyen bir seçim olmuştu. Kuzey Ren-Vestfalya’da pazar günkü seçim de şansölye olarak Şansölye Scholz için ve aynı zamanda Berlin’deki koalisyonu için bir gösterge kabul edilebilir. Olaf Scholz’un çalışmalarının bir değerlendirmesi olarak nitelenebilir.

OLAF SCHOLZ KRİZ YÖNETİCİSİ Mİ?

Peki bu nasıl değerlendirilecek? Herkesin hemfikir olduğu tek bir şey var. Şansölye Olaf Scholz’un şimdilik bir kriz yöneticisi olmadığı kabul ediliyor. Son zamanlarda daha fazla iletişim kurmaya, insanlara doğrudan hitap etmeye, kendini açıklamaya çalıştı. Ukrayna’ya açık bir destek gösterme çabası, endişeleri dile getirme girişimi, henüz ona Almanların ezici güvenini kazandırmadı. Bu bir gerçek. Henüz pandemi ve sonuçlarını atlatamamış, beş aydır iktidarda olan şansölye Olaf Scholz, Ukrayna’ya ağır silah göndermedeki çekimser tutumuyla sert eleştirilerin hedefinde. Üzerindeki baskı giderek artıyor. Üstelik acımasız eleştiriler sadece muhalefetten değil hükümet ortaklarından da geliyor.

KOALİSYONLAR DEĞİŞEBİLİR

Yeşillerin başarısına ise Federal Bakanlar Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ve Ekonomi Bakanı Robert Habeck’in popülaritesinin yardımcı olduğu gösteriliyor. Yeşiller’in oy oranını neden üçe katlamış olabileceğini açıklamanın başka bir yolu yok. Bunun da zaten önümüzdeki aylarda Berlin’deki koalisyonda sorun yaratması muhtemel olabilir.

Çünkü koalisyondaki ağırlıkların tekrar dağıtılmasını gerektirebilir. Seçim sonucu ile ilgili iddialı bir değerlendirmeyi Alman İkinci Televizyonu ZDF genel yayın yönetmeni Peter Frey yapıyor. Diyor ki:

“Bu seçim bir sonraki federal seçim açısından Berlin’e sinyaller gönderiyor. Hıristiyan demokratlar ile Yeşiller 2025’te federal hükümet için bir alternatif olabilir.”

İlginç bir değerlendirme. İsviçre’de Neue Zürcher Zeitung gazetesinden Hansjörg Friedrich Müller de pazar günkü seçim için şöyle yazıyor. 

“En kalabalık eyalet Kuzey Ren Vestfalya, minyatür bir Almanya’dır. Büyük şehirler ve kırsal bölgeler. Bazı alanlar hâlâ yapısal değişimin sonuçlarıyla mücadele ediyor. Burada başarılı olmak istiyorsanız, zengin ve oldukça fakir seçmenleri kazanmanız, göçmen kökenli vatandaşları ve ataları nesiller boyu ülkede yaşayan vatandaşları ikna etmeniz gerekiyor.”

HALİT ÇELİKBUDAK-FRANKFURT

FOTO: AA