NATO’nun Madrid Zirvesi: İsveç ve Finlandiya bahane

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın tutumundan endişe ederek NATO’ya üyelik için başvurdu. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü NATO’ya İsveç ve Finlandiya’nın üyelik başvurusu Türkiye’de en önemli gündem maddesi oldu.

Türkiye bir süre “İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği”ni tartıştı. Türkiye, “terör örgütlerine verdikleri destek nedeniyle” bu ülkelerin NATO üyeliğini “veto edeceğini” açıkladı.

Özellikle İsveç ve Finlandiya başta olmak üzere İskandinav ülkelerinin “düşünce ve ifade özgürlüğü” konusundaki hassasiyeti biliniyor. İsveç ve Finlandiya’nın bu tutumu 50 yıldır ortadayken birden neden “tartışma yarattığı” şaşırttı herkesi.

Ama “işin rengi” sonradan anlaşıldı. İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı çıkan Türkiye’nin asıl hedefinin “F16 uçakları ve bunların modernizasyon kitleri” olduğu ortaya çıktı.

Türkiye’de tribünlere bir kez daha “one minute” çeken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İsveç ve Finlandiya kartı” ile Türkiye’yi uzun bir süredir oyalayan Amerika’dan “F-16 savaş uçakları ve mevcut savaş uçakları için modernizasyon kitleri” anlaşması sağladı. Hem İngiltere hem de ABD basını Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden’ın “F-16’lar konusunda bir uzlaşmaya vardıkları”nı yazdı.

Türkiye geçen Ekim ayında ABD’den Lockheed Martin yapımı 40 F-16 savaş uçağı ve envanterindeki uçaklar için de yaklaşık 80 modernizasyon kitinin alımı için talepte bulunmuştu. NATO Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Biden, ikili görüşme yaptı. Görüşmenin hemen öncesinde bir açıklama yapan ABD Savunma Bakan Yardımcısı Celeste Wallander, “ABD’nin Türkiye’nin F-16 savaş uçaklarını filosunu modernleştirme planlarına tam destek verdiğini” açıkladı.

BİLİNEN 10 MADDE

İspanya’nın başkentinde yapılan Madrid Zirvesi’nde Türkiye, İsveç ve Finlandiya “kapsamlı ortak bir anlaşma”ya imza attı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği başvurusunu destekleme konusunda hemfikir olduğunu açıkladı. Stoltenberg, “Artık Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğinin yolunu açan bir mutabakata vardığımızı açıklamaktan mutluyum. Türkiye, Finlandiya ve İsveç aralarında silah ihracatı ve terörle mücadelenin de olduğu kaygılarını gideren bir memorandum imzaladılar” dedi.

Türkiye 10 maddelik bildiri yayınladı. “Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede tam dayanışma ve işbirliği” olarak özetlenen memorandumda, yeni olan hiçbir madde yok. Hem Avrupa Birliği, hem de Avrupa ülkelerinin “terörle mücadele kapsamında yer alan maddeler” yeniden sıralandı.

CHIRAC’IN 1,5 MİLYAR DOLARLIK UÇAKLARI

NATO’nun Madrid Zirvesi’nde imzalanan bu anlaşma maddelerini okuyunca, “Chirac taktiği”nin ne kadar işe yaradığı bir kez daha ortaya çıktı. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olmasını en çok karşı çıkan ülkelerin başında Fransa geliyordu. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, 2004 öncesi Türkiye’nin AB tam üyeliğine en sert muhalefeti yapan devlet başkanıydı.

Fransa 2004 yılında, Türkiye’ye maliyeti 1,5 milyar dolar olan 36 adet Airbus uçağı sattıktan sonra Türkiye’nin AB’ye üyeliğine “yeşil ışık” yaktı.

Airbus’ı üreten şirket, Fransa ve Almanya ortaklığına sahip. Türkiye’ye “AB tam üyeliği müzakere süreci”nde hem Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’ın hem de Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın destek vermelerinin yolu Airbus’tan geçmişti…

FİKRET AYDEMİR – BRÜKSEL