İlk ateşi “Bombacı Bekir” mi yaktı? Karlsruhe Türkleri’nin 100 Yılı (1921-2021)

Türkler Almanya’nın Karlsruhe kentine bundan tam 100 yıl önce geldi. Hatta 101… Karlsruhe Türkleri Dijital Dokümantasyon Merkezi TurKa, yeni projesi ile  60 yıllık Türk işgücü göçünden tam 40 yıl önce gelen insanımızın dünden bugüne yaşamına ışık tutuyor. Ünlü “Bombacı Bekir” de şehrin ilk ünlü Türk’ü olarak şehir tarihine girmiş bulunuyor.

TurKa kurucularından ve yöneticileirndne Ozan Kesim ve proje ortaklarından yazar Erşen Cemboluk Yeni Posta gazetesinin YouTube kanalında yayınlanan Avrupa Gündemi’nin konuğu oldular. Işın Ertürk’ün sorularını yanıtlayan Ozan Kesim ve Erşen Cemboluk Karlsruhe  Türklerinin 100’üncü yıl jübilesi anısına bir kitap dizisini okurla buluşturduklarına işaret ettiler.

TurKa bu kitap dizisi ile Karlsruhe’deki Türklerin geçmişine ilişkin bilinmeyen yönleri gün ışığına çıkarmayı hedefliyor. Konuya ilişkin konuşan Kesim ve Cemboluk “2021 yılında Baden-Württemberg eyaletinin Karlsruhe şehrinde Türkler 100 yıllık bir geçmişi geride bıraktılar.  Türklerin şehir tarihindeki hikâyesi Türk futbolunun unutulmaz ismi Bekir Refet Teker’in 1921 yılında şehre gelip yerleşmesiyle başlıyor. 1924 ve 1928 Olimpiyat Oyunları’na katılan, futbolseverlerin hâlâ sevgiyle andığı ‘Bombacı Bekir’, Almanya’daki ilk Türk futbolcuydu. Türkiye’nin de dış dünyaya gönderdiği ilk futbolcusu olarak kabul edilen Bekir Refet 1977 yılına kadar yaşamının büyük bir kısmını Karlsruhe’de geçirip burada vefat ediyor ve şehir tarihinde ilk Karlsruheli Türk olarak yerini alıyor” dediler.

İŞÇİ GÖÇÜ BAĞLAMINDAKİ KLİŞE MESLEKLERIİN DIŞINDA

Diğer taraftan konuşmacılar, az bilinen gerçeklerden birinin kitlesel işçi göçünün çok öncesinde 1912 yılından başlayarak Türkiye’den çok sayıda genç insanın yüksek öğrenim amacıyla Karlsruhe’ye gelmiş ve daha sonra da burada kalmış olduğunu aktardılar.

Söz konusu proje ile ilgili söyleşide öne çıkan başlıklar şöyle:

Bu insanlar işçi göçü bağlantısında düşünülen klişe mesleklerin dışında bilim insanı, mimar, eczacı, öğretmen, belediye memuru, doktor ama aynı zamanda sanatçı, müzisyen, rejisör, tiyatro ve opera sanatçısı olarak şehir yaşamına damgalarını vurmuşlar.

100 YILA IŞIK TUTAN KİTAP SERİSİ

Bundan 15 yıl önce kurulan Karlsruhe Türkleri Dijital Dokümantasyon Merkezi TurKa,  Karlsruhe Türklerinin 100’üncü yıl jübilesi anısına bir kitap dizisi yayınlıyor. Bu kitap dizisi Karlsruhe’deki Türklerin geçmişine ilişkin bilinmeyen yönleri gün ışığına çıkarmayı hedefliyor.

KONSOLOSLUK MEMURU, FARE VE KAYISI AĞACI

Kitap dizisinin ilk yayını Erşen Cemboluk’un ‘Konsolosluk Memuru, Fare ve Kayısı Ağacı‘ adlı yapıtı.

1974 yılında Karlsruhe’de Türk Başkonsolosluğu’nun açılışı şehir tarihinde Türkler için önemli bir dönüm noktası oluşturuyor. Bu konsoloslukta açılış döneminden başlayarak emekli olduğu 2013 yılına kadar çalışmış olan 75 yaşindaki Adapazarlı Erşen Cemboluk, kitabında Türkiye ve Karlsruhe’de yaşanmış hikâyelere yer veriyor. Bu hikâyeler Karlsruhe şehir tarihinde önemli ve az bilinen bir perspektifi tamamlıyor.  Yapıt, Almanca olarak okuyucuların beğenisine sunuluyor.

Öğretmenlik eğitimini 1966 yılında biitirdikten sonra Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde mesleğini yapan, 1973 yılında İsviçre’ye, 1975 yılında da Almanya’ya gelen ve memur olarak T.C. Karlsruhe Başkonsolosluğu’na giren Cemboluk  38 yıl çalıştığı konsolosluktan Haziran 2013 yılında emekli olarak ayrıldı.  Erşen Cemboluk halen Karlsruhe’de yaşıyor.

Öte yandan kitabı edinmek isteyenler turksinkarlsruhe.wordpress.com web sitesinden, www.facebook.com/turksinkarlsruhe sosyal media hesabından veya [email protected] e-posta üzerinden bilgi alabilirler.

YENİ POSTA – KARLSRUHE