AfD ve Nazi kıyası: Faşizm tartışmasında yeni boyutlar

Son dönemde Almanya’da, aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) ile Nazi Partisi (NSDAP) arasında artan kıyaslamalar dikkat çekiyor. Ancak bu tür benzetmelerin, AfD’nin toplumsal konumunu analiz etmekten çok, siyasi bir duruş sergilemek amacı taşıdığı belirtiliyor.

 AfD’NİN 10 YILI: “MAVİDEN KAHVERENGİYE”

Almanya’da yayılanan Telepolis haber analiz portalında bir makale kaleme alan Peter Nowak sağ popülist AfD’nin Hitler dönemindeki nazi partisi NSDAP ile gerçekten benzeşmeye başlayıp başlamadığı sorusuna yer veriyor. 

Nowak’ın haber analizinde yer alan satır başları şöyle:

Geçtiğimiz yıl AfD’nin kuruluşunun 10. yılına dikkat çeken taz gazetesi, partinin kurucularının şikayetlerine yer vermişti. Eski liderler, partinin ilk yıllarındaki etkilerini kaybetmiş olmaktan duydukları rahatsızlığı dile getirirken, parti son on yılda ciddi bir sağa kayış yaşamış durumda. Bu durumu kimse inkâr etmiyor; ancak asıl soru, AfD’nin NSDAP ile ne ölçüde benzeşip benzeşmediği.

 KAHVERENGİ RENGİN SEMBOLİZMİ VE AfD

NSDAP’nin tarihi, kahverengi gömlekli Sturmabteilung (SA) birlikleri ile özdeşleşmişti. Bugün ise AfD’nin böyle paramiliter oluşumları yok. Bu sebeple, AfD’yi “kahverengi” olarak etiketlemenin analitik bir temele dayanıp dayanmadığı tartışma konusu. Ancak bu tür sembolik kıyaslamalar, çoğu zaman derinlemesine bir incelemeden çok, partiyi dışlama çabası olarak değerlendiriliyor.

 NAZİLERLE KIYAS: SİYASİ BİR STRATEJİ Mİ?

AfD’yi NSDAP ile kıyaslamak, Almanya’da özellikle koalisyon ihtimallerini etkilemeye yönelik bir strateji olarak öne çıkıyor. Eğer AfD, toplum nezdinde “NSDAP 2.0” olarak kabul görürse, bu durum partinin siyasi sistemdeki koalisyon olanaklarını sınırlandırabilir. AfD’yi dışlamayı savunanlar, bu tür kıyaslamaları kullanarak partiyi toplumsal ve siyasi hayattan izole etmeyi hedefliyorlar.

 FAŞİZM TARTIŞMALARININ TARİHSEL ARKA PLANI

Faşizm kavramı, sol hareketler arasında 100 yıldır süregelen bir tartışma konusu. Türkiye’de sol hareketlerin bu konuda yaşadığı bölünmeler ve Arjantin’de Peronizm’in faşizmle ilişkilendirilmesi gibi örnekler, faşizm kavramının evrensel düzeyde ne kadar tartışmalı olduğuna işaret ediyor. Almanya’da da, faşizmin dar veya geniş tanımları üzerinde yıllardır devam eden iç tartışmalar, bugün AfD’nin nasıl sınıflandırılacağı konusunda yeni bir cephe açmış durumda.

 AfD NAZİLERLE EŞİT TUTULABİLİR Mİ?

AfD’nin faşist bir hareket olup olmadığı, tartışmanın bir boyutunu oluştururken, partiyi doğrudan Nazilerle eşitlemek daha büyük bir iddiayı ortaya koyuyor. Naziler, Yahudi Soykırımı ve Sovyetler Birliği’ne karşı yürüttükleri imha savaşları ile tanımlanan bir ideolojiye sahipti. Bu nedenle, AfD’yi Nazilerle kıyaslamak, Nazilerin işlediği suçların küçümsenmesine yol açabileceği gibi, bu tür benzetmelerin aşırı kullanımının da tehlikeli olabileceği vurgulanıyor.

YENİ POSTA – BERLİN

FOTO: By Olaf Kosinsky – Own work, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58305291

KAYNAK: https://www.telepolis.de/features/Nazivergleiche-und-Faschismusbegriff-Wie-viel-NSDAP-steckt-in-der-AfD-9868985.html