CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, enerji rekorunu kırdı

İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) doğadaki dört temel kuvvetin dışında yeni bir kuvvet arama çalışmaları için inşa edilen ve 3 yıllık bakımın ardından yeniden başlatılan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın (LHC) proton demetleri, bir önceki denemede elde edilen elektron enerjisinden daha yüksek enerji ortaya çıkararak rekor kırdı.

CERN’in Twitter hesabından yapılan paylaşımda, 22 Nisan’da iki proton demetinin LHC halkası etrafında döndürülmesiyle girilen yeniden başlatma süreci kapsamında, proton demetlerinin ürettiği enerjinin 6.8 trilyon elektro volt (TeV) olarak kayıtlara geçtiği ve bir önceki enerji rekorunun üstüne çıktığı aktarıldı.

Paylaşımda, 4 yıl sürmesi beklenen fiziki veri alımı sürecine yaz aylarında başlanmasının planlandığı bilgisi paylaşıldı.

ÖNCEKİ REKOR 6.5 TeV ENERJİ

CERN’de 2015’te başlayan LHC deneyinde harekete geçirilen proton demetlerinden 6.5 TeV enerji kaydedilmişti. LHC, 3 yıllık bakım ve onarım çalışmalarının ardından 22 Nisan’da yeniden başlatılmıştı.

CERN Hızlandırıcılar ve Teknoloji Direktörü Mike Lamont, LHC’nin uzun süren bir sağlamlaştırma programının ardından artık daha yüksek enerjiyle faaliyetlerini sürdüreceği ve bundan sonraki LHC deneylerinden daha fazla verilerin çıkarılacağını açıklamıştı.

SON DENEYDE “ÜST KUARK” KEŞFEDİLMİŞTİ

1998’den 2008’e kadar süren çalışmalar sonucu CERN’de kurulan ve dünyanın en büyük, en güçlü parçacık çarpıştırıcısı olarak kabul edilen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, İsviçre’nin Cenevre kentinin Fransa sınırı yakınlarında, 175 metre derinlik ve 27 kilometre uzunluktaki bir tünelde yer alıyor.

Doğadaki dört temel kuvvetin dışında yeni bir kuvvet olup olmadığının araştırılması için kurulan çarpıştırıcı ile yapılan son deneyde, “üst kuark” adı verilen dörtlü atom altı parçacık türü ortaya çıkarılmıştı.

CERN araştırmacıları, 2015-2018 yıllarında LHC ile yapılan Atlas deneylerindeki proton çarpışmalarında, dörtlü üst kuarkların daha önce fizik biliminde Standart Model teorisinde öngörülene yakın bir standart sapmayla gözlendiğini belirtmişti.

YENİ POSTA – CENEVRE

FOTO: AA