Erdoğan Karayel’in “Ausländer Raus!” karikatürü: Bugünleri de anlatmış

Almanya’da 1986 yılında “Ausländer Raus!” (Yabancılar Dışarı!) başlıklı karikatürüyle büyük yankı uyandıran Türk karikatürist Erdoğan Karayel, eseriyle bir kez daha gündemde. 

Almanya’da 23 Şubat’ta gerçekleşecek erken seçimler öncesinde, göç politikalarına ilişkin sertleştirilmek istenen yasal düzenlemeler ve AfD’nin (Almanya İçin Alternatif Partisi) yükselişi, Karayel’in karikatürünü bir kez daha güncelleyerek tartışma konusu haline getirdi.

KARİKATÜRLE 1986 YILINDA ÖDÜL ALMIŞTI

Erdoğan Karayel, 1986 yılında Duisburg’da düzenlenen “Yaban Elde Çalışanlar” konulu uluslararası karikatür yarışmasında ödül kazanan “Ausländer Raus!” isimli eseriyle Almanya’daki yabancı düşmanlığını, toplumda giderek artan ayrımcı söylemleri ve yabancı karşıtı politikaları mizahi ancak sert bir dille eleştirdi. Karikatür, Almanya’da o dönemde tartışma yaratan göçmen politikalarının bir yansıması olarak öne çıktı ve yıllar içinde defalarca referans gösterildi.

DERS KİTABINA DA GİRDİ

2008 yılında Almanya’nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde lise düzeyindeki “Seydlitz G. / Gymnasium” isimli coğrafya ders kitabına dahil edilen bu eser, “Almanya Bir Göç Ülkesi mi?” başlıklı konu içerisinde tartışma materyali olarak kullanıldı. Karayel, kitabın yayınevi olan Bildungshaus Schulbuchverlage Westermann Schroedel Diesterweg Schöningh Winklers GmbH yetkilileriyle anlaşarak, telif hakkı talep etmeksizin karikatürün yayınlanmasına izin verdi.

KARİKATÜR BUGÜN NEDEN HÂLÂ ÖNEMLİ?

Almanya, özellikle son yıllarda artan göç dalgasına paralel olarak, göçmenlere yönelik politikalarda daha sert önlemler almayı gündemine aldı. 23 Şubat erken seçimleri öncesinde AfD’nin anketlerde yükselişi ve parti içinden gelen yabancı karşıtı açıklamalar, Almanya’daki göçmen topluluklarının endişelerini artırdı. AfD, seçim kampanyası boyunca göçmen karşıtı politikalara vurgu yaparak Almanya’ya yeni göç akınlarının durdurulmasını ve mevcut göçmen yasalarının sertleştirilmesini savunuyor.

Bu siyasi atmosferde, Erdoğan Karayel’in 1986’da çizdiği “Ausländer Raus!” karikatürü, güncelliğini koruyarak yeniden tartışma konusu oldu. Karikatür, göçmenlere karşı düşmanlığın ve yabancı karşıtı politikalara yönelik eleştirilerin sanat yoluyla nasıl etkili bir şekilde dile getirilebileceğini gözler önüne seriyor.

ERDOĞAN KARAYEL’İN SANATSAL MÜCADELESİ

Almanya’da yaşayan ve yıllardır karikatür sanatıyla toplumsal eleştiriler yapan Erdoğan Karayel, bu alandaki öncü isimlerden biri olarak kabul ediliyor. “DON QUICHOTTE” adlı uluslararası karikatür dergisinin editörlüğünü yapan Karayel, sanatın politik ve toplumsal olaylara eleştirel bir perspektif kazandırmasının önemine vurgu yapıyor. Daha önce Stuttgart ve Gernsbach’ta gerçekleşen “Sınırlar ve Mülteciler” sergisi gibi projelerle mülteci krizine dikkat çeken sanatçı, 2015 yılında 44 ülkeden 107 sanatçının katıldığı uluslararası karikatür yarışmasını da düzenlemişti.

Karayel, eserlerinin salt sanat için sanat anlayışından çok, toplumsal dönüşüme katkı sağlamaya odaklandığını belirterek, “Sanat, toplumun aynasıdır ve bazen en sert eleştiriler bile mizahi bir dille daha etkili hale getirilebilir” diyor.

SON SÖZ: KARİKATÜR VE TOPLUMSAL HAFIZA

Erdoğan Karayel’in “Ausländer Raus!” karikatürü, 23 Şubat erken seçimlerine doğru gidilirken Almanya’daki göçmen karşıtı politikalar ve AfD’nin yükselişi gibi konuları yeniden gündeme taşıyor. Karikatür, 1986’dan bu yana Almanya’daki göçmenlerin yaşadığı zorlukların ve toplumsal farkındalığın ne kadar değiştiğini gözler önüne sererken, sanatın politik tartışmalardaki gücünü bir kez daha hatırlatıyor.

IŞIN ERTÜRK – STUTTGART