AB-İsrail: Ortaklık anlaşması masada, insan hakları gölgesinde ticaret

Avrupa Birliği, Gazze’de süregiden insani felaket karşısında İsrail’le yürüttüğü ticari ilişkileri gözden geçirmeye hazırlanıyor. Bu, Brüksel’in bugüne dek benimsediği “temkinli denge” politikasında ciddi bir kırılma anlamına geliyor. İsrail’in Gazze’de yürüttüğü operasyonlar ve artan sivil kayıplar, AB’nin temel ilkelerinden biri olan insan haklarına riayet yükümlülüğünü sorgulatıyor. Ortaklık Anlaşması’nın geleceği artık ciddi bir diplomatik tartışmanın merkezinde.

AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın açıklamaları, Birliğin resmi pozisyonunda kayda değer bir dönüşümün sinyalini veriyor. Kallas, Gazze’deki trajedinin, İsrail’in anlaşma yükümlülüklerine sadık kalıp kalmadığının yeniden değerlendirilmesini zorunlu kıldığını belirtti. Özellikle “insan haklarına saygı” maddesi, gözden geçirmenin odak noktası.

PROTESTOLAR BASKI UNSURU HALİNE GELDİ

Avrupa genelinde üniversitelerden sokaklara yayılan protestoların siyasi alanda karşılık bulmaya başladığına dikkat çeken Ortadoğu uzmanı Koert Debeuf, De Standaard’da “dönüm noktası” vurgusu yaptı. Debeuf’e göre AB’nin inceleme kararı geç kalmış ama önemli bir adım:
“Sayısız protestonun yarattığı baskı artık meyvesini veriyor. Ancak açlık yüzünden kitlesel ölümler engellenmek isteniyorsa, bu baskının daha da artırılması şart.”

AVRUPA BÖLÜNMÜŞ: ALMANYA VE DİĞERLERİ

Ancak AB cephesinde birlik sağlanmış değil. Süddeutsche Zeitung’un haberine göre dokuz ülke, anlaşmanın gözden geçirilmesine karşı oy kullandı. Almanya ise Kudüs’le diyaloğu kesmeme adına anlaşmanın sürdürülmesini savunuyor. Bu tavır, Berlin’in insan hakları ile jeopolitik çıkarlar arasında sıkışıp kaldığının bir göstergesi.

İSRAİL POLITIKALARI ARTIK SAVUNULAMAZ

El Mundo, Gazze’deki insani kriz karşısında ahlaki bir duruş sergilemenin antisemitizmle karıştırılmaması gerektiğini vurguluyor:
“İsrail hükümetinin eylemlerini kınamak antisemitizm değil, yerine getirilmesi gereken ahlaki bir zorunluluktur.”

Le Monde ise kelimelerin ötesine geçilmesi gerektiğini savunarak Avrupa’nın somut yaptırımlar uygulamasının şart olduğunu yazdı. Fransa, Kanada ve Britanya’nın ticari ilişkileri askıya alması örnek gösterilirken, Netanyahu hükümetinin artık “cezasızlık” zırhından sıyrılması gerektiği dile getiriliyor.

Çekya’nın Koşulsuz Desteği Çatırdıyor

İsrail’e koşulsuz destek veren ülkelerin başında gelen Çekya’da bile sesler değişmeye başladı. Cumhurbaşkanı Petr Pavel’in eleştirileri, Avrupa kamuoyundaki dönüşümün derinliğine işaret ediyor. Pavel, Gazze’deki felaketi görmezden gelmenin artık mümkün olmadığını belirterek, İsrail’e verilen desteğin Netanyahu hükümetinin politikalarına körü körüne onay anlamına gelmemesi gerektiğini söyledi.

İSPANYA’DAN SİLAH AMBARGOSU

İspanya ise AB’nin ötesine geçerek, İsrail’e silah satışını yasakladı. El País’e göre bu karar, Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi kurumların soykırım iddialarını ciddiye alan bir çizgiye oturuyor ve Brüksel’in diplomatik söylemlerinin ötesine geçilmesi gerektiğini gösteriyor.

İsrail’in Gazze’deki operasyonları artık sadece bölgesel bir mesele değil; Avrupa’nın siyasi ve ahlaki pusulasını doğrudan etkileyen bir sınav haline geldi. AB’nin Ortaklık Anlaşması’nı masaya yatırması, sadece ticaret değil, değerler sisteminin de yeniden tanımlandığı bir dönüm noktası olabilir.

YENİ POSTA – BRÜKSEL

FOTO:  Markus Winkler – Unsplash

KAYNAK: https://www.eurotopics.net/de/339262/eu-will-handelsbeziehungen-mit-israel-pruefen